Twintigers en dertigers in rokkostuum en avondjurk walsten afgelopen zaterdag op het eerste Tulpenbal. Een nieuwe generatie jongelui is op zoek naar gelijkgestemden.
‘Net de ontgroening”, zegt één van de mannen, terwijl de hele rij dansers worstelt met de pasjes van de quadrille, een negentiende-eeuwse dans waarbij meerdere koppels tegelijk met elkaar dansen. ,,De heren stappen naar voren”, zegt de dansleraar in de microfoon. Hij spreekt Engels. Geschuifel en gedraai. ,,Nee, alleen de heren naar voren. Pak de hand van de dame. En wissel van plaats. Ja nee. Handen tegen elkaar, draaien”. Af en toe is er een kleine botsing. Het helpt niet dat de cursus voor deze ingewikkelde dans ver na middernacht gegeven wordt, anderzijds stoort niemand zich aan een misstap of twee.
Baljurken ruisen, armbanden glitteren om polsen in lange handschoenen. Sommige vrouwen dragen fonkelende tiara’s in hun opgestoken haar. De mannen draaien hun quadrilles in rokkostuum. Sommige pakken zijn nog van hun vaders, grootvaders of overgrootvaders geweest.
De meeste gasten op dit bal zijn tussen de twintig en de dertig jaar. Jong, dus. Maar hier geen baarden, tatoeages of nonchalante knotjes. Hier zijn de wangen keurig geschoren en zitten de kapsels strak in de lak. Het doet denken aan de sfeer van het studentencorps-feest in Paul Verhoevens Soldaat van Oranje. Aan vervlogen tijden.
En dat is ook de bedoeling. Het Tulpenbal, afgelopen weekend voor het eerst gehouden in Leiden, is nadrukkelijk niet modern. Het wil een echo zijn van de tijd dat adellijke families op Europees niveau elkaars feesten bezochten.
Drie studenten kregen vorig jaar tijdens een bezoek aan een bal in Tsjechië het idee om in Nederland een bal te organiseren. ,,Wij misten de hoffelijkheid van vroeger”, zegt medeorganisator Bas Dalmeijer (20, student geneeskunde). ,,Mensen zijn hier heel direct geworden, het formele is naar de zijlijn geschoven in de afgelopen vijftig jaar. Wij proberen dat weer te introduceren bij een vriendenkring.”
Dat is een select gezelschap. Onder de aanwezigen zijn veel kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen van baronnen, prinsessen, jonkers en graven. Lang niet iedereen heeft een titel – adel trouwt inmiddels niet meer alleen met adel – maar de traditie van de bals kennen velen van huis uit. Als tiener gingen veel van hen al naar het Debutantenbal in Den Haag.
Kaarten voor het Tulpenbal zijn niet zomaar te koop, je moet uitgenodigd worden, via via. Maar ben je eenmaal binnen, dan is het laagdrempelig, weet Dalmeijer. ,,Je leert elkaar heel snel kennen. Het maakt niet uit in welk land je elkaar ontmoet, op sociaal niveau is het makkelijk converseren.” Naar schatting komt bijna de helft van de aanwezigen op het Tulpenbal invliegen uit het buitenland. ,,Vaak is het makkelijker om hier contact te maken dan wanneer je mensen op een Nederlands feest ontmoet.”
Tijdens dit weekend kan Dalmeijer ongeremd ,,de gentleman” zijn. ,,Sommige mensen in Nederland vinden het al gek als je de deur voor ze openhoudt. Hier wordt dat juist heel erg gewaardeerd. Bovendien kijkt niemand op dit bal op van een man die van dansen houdt.”
Voor de dames geldt dat zij even prinsesje kunnen spelen, zegt Isabelle Vinkeles Melchers (,,zonder streepje, ik ben niet getrouwd”). ,,Dat je lange handschoenen kunt dragen, een avondjurk en een tiara; elke vrouw, elk meisje vindt dat leuk om mee te maken.”
Door heel Europa worden dit soort bals gehouden. Zit je in de kring van genodigden dan valt er, met name in Duitsland en in Oostenrijk, iedere week wel ergens te dineren en te dansen. Diederik den Hartog (32, consultant), bezoekt maandelijks ergens in Europa een bal-weekend sinds hij in 2003 voor het eerst naar het Wiener Ball in Nederland ging. Dit kalenderjaar alleen al vier. Hij spaart ervoor om die weekenden te kunnen betalen. ,,Ik ga minder gewoon uit met Nederlandse vrienden en het kost me vakantiedagen. En af en toe moet je gewoon kiezen: ga ik naar Wenen, of ga ik skiën. Het ene duurt een dag, het andere een week.”
Het volgende bal staat al in de planning: volgende maand vliegt Den Hartog naar Karlsbad in Tsjechië voor een weekend paardenrennen en een gemaskerd bal.